In De Volkskrant stond deze week een artikel met de vraag: Loop je in een vliegtuig sneller een virus op? Lees hieronder het antwoord!
Loop je in een vliegtuig sneller een virus op? Gevaar van besmetting door zieke medepassagier lijkt gering
Urenlang noodgedwongen met een grote groep mensen op een kluitje: vliegtuigen zijn volgens sommigen een broeinest voor griepvirussen. Zeker als mensen in die kleine ruimte ook nog eens rondlopen. Toch lijkt dat mee te vallen. De kans dat je door de griep of SARS besmet raakt door iemand die niet vlak naast, voor of achter je zit is minder dan 3 procent. Dat berekenden onderzoekers uit Atlanta met een computersimulatie, waarover ze vandaag publiceren in Proceedings of the National Academy of Sciences.
Wie een virus als influenza of SARS onder de leden heeft, verspreidt dit vooral in druppelvorm via hoesten, niezen, praten of zelfs simpelweg ademen. Verder dan een meter komen die besmettelijke druppels doorgaans niet. Virussen kunnen zich dus niet zomaar, zoals wel eens wordt gevreesd, via het ventilatiesysteem van vliegtuigen verspreiden. Voor vliegtuigen gaan gezondheidsorganisaties als de WHO uit van een besmettingszone van twee rijen voor en achter een ziek persoon, vijf rijen totaal dus. Maar die schatting houdt geen rekening met beweging.
Om daar meer over te leren, maakten de onderzoekers van onder meer Emory Universiteit tien vliegritjes over het Amerikaanse continent. Tijdens de 3,5 tot 5 uur durende vluchten hielden ze hun medepassagiers nauwlettend in de gaten. 38 procent van hen bleek helemaal niet van hun plek te komen, nog eens 38 procent één keer en de rest meermaals. Vooral degenen aan het gangpad namen gemakkelijk de benen. Gemiddeld waren mensen ruim 5 minuten uit hun stoel.
Al die bewegingen hadden amper invloed op de verspreiding van een ziekte door het vliegtuig, bleek uit de computersimulatie die de onderzoekers vervolgens maakten. Een ziek persoon komt wel in contact met redelijk wat mensen, maar het zijn vooral degenen naast hem en in de rij voor en achter hem die risico lopen. Zelfs nog een iets kleinere besmettingszone dan waar gezondheidsorganisaties vanuit gingen dus.
‘De kritiek op rekenkundige modellen is vaak dat de werkelijkheid anders is’, reageert hoogleraar Marion Koopmans, hoofd van de afdeling Viroscience van het Erasmus MC in Rotterdam. Maar in dit geval kozen de onderzoekers volgens haar voor een mooie aanpak, door het daadwerkelijk observeren van beweging tijdens vluchten. ‘Dat zijn het soort gegevens waar modelleurs van smullen.’
Toch blijft het oppassen met conclusies trekken over de praktijk. Zo gaan de onderzoekers er simpelweg vanuit dat iedereen die het virus met zich meedraagt dit verspreidt. ‘Maar iemand die hoest en niest, zal meer druppeltjes verspreiden dan iemand die nauwelijks klachten heeft.’
De onderzoekers zelf geven ook toe dat er nog diverse onzekerheden zijn. Zo is het nog de vraag in hoeverre de achterkant van een stoel een barrière vormt tegen virussen. Ook reisden ze slechts met één model vliegtuig mee, op binnenlandse vluchten. Op grote internationale vluchten kan het beweegpatroon – en dus het besmettingsgevaar – er weer heel anders uitzien.
Bron: Volkskrant, Anouk Broersma